سرطان ها

سرطان حنجره از تشخیص تا درمان

قبل از اینکه توضیحات کاملی از مراحل تشیخص تا درمان بیماری سرطان حنجره را در اختیار شما عزیزان قرار بدم لازم میدونم در مورد آناتومی حنجره اطلاعات مختصری رو عنوان کنم که به طور کلی با این عضو از بدن که یه عضو تنفسی و مهمی هست آشنا بشید. البته بیماری های حنجره گسترده است چیزی که امروز میخوایم در موردش حرف بزنیم سرطان حنجره و درمان اون هست. شما رو دعوت میکنم تا انتهای این نوشتار منو همراهی کنید.

آناتومی حنجره

حنجره یه عضو در قسمت جلوی گردن هست که به جعبه صوتی هم معروفه. اگه بخوایم یه تجسمی از اندازه این عضو تو ذهنمون تصور کنیم باید بگم که یه عضوی هست که عرض و طول 5 سانتی متری داره و دقیقا بالای قسمت نای قرار داره. نای هم قسمت زیر و پشت حنجره قرار داره.

خب خیلی راحت فک کنید یه عضو مربعی شکل که قسمت زیریش نایه قسمت پشتشم مری هست. حالا میخوایم ببینیم خود قسمت حنجره که اندازه تقریبا یه بند انگشته از چه قسمت هایی تشکیل شده. تو همین قسمت خیلی کوچیک میشه عظمت خدا رو حس کرد.

بخش های مهم حنجره و اهمیت آن

• قسمت بالای حنجره
• خود حنجره که در قسمت وسط قرار داره و تمام تارهای صوتی را شامل میشه.
• قسمت پایینی حنجره که انتهای اون به نای وصل میشه.

حنجره یه عضو خیلی مهمه که اهمیت آن در نفس کشیدن، بلعیدن غذا و حرف زدن مشخص میشه.

تنفس:وقتی تنفس می کنید، تارهای صوتی استراحت میکنن و باز میشن، وقتی که نفس خودتونو نگه می دارید تارهای صوتی محکم بسته میشن.

بلعیدن غذا:در این معقوله حنجره نقش حفاظت از نای را بر عهده داره. وقتی غذا رو می بلعید، یه لایه به اسم اپی گلوت ورودی حنجره رو می پوشونه و مانع ورود غذا به ریه میشه. غذا از مسیر مری وارد معده میشه. در برخی افراد تنگی ناحیه ساب گلوت ایجاد مشکل میکنه.

صحبت کردن:تولید صوت در حنجره انجام میشه. وقتی حرف می زنید، تارهای صوتی شما محکم بسته میشه و بهم نزدیک میشن. هوا از طریق شش به لا به لای تارهای صوتی هدایت میشه و باعث لرزش اونا میشه. این اتفاق باعث تولید صوت میشه. لب و زبان و دندان ها هم این صداها رو تبدیل به واژه می کنن و اینجوری که شما میتونید حرف بزنید.

خب حالا که فهمیدید آناتومی حنجره چه شکلیه و چه کاری انجام میده بریم سمت بیماری سرطان حنجره. امیدوارم هیچ کس درگیر بیماری نشه. اما اگه درگیر این بیماری ها هستین ما این اطلاعات و در اختیار شما قرار میدیم که هم استرس شما کم بشه و هم اینکه بهتر بتونید باید چیکار کنید.

سرطان حنجره چیست؟

سرطان معمولا در سلول هایی ظاهر میشه که عامل اصلی تشکیل بافت هستن. این بافت ها هستن که اعضای بدن و می سازن. طبق یه چرخه طبیعی، سلول ها رشد می کنن و وقتی بدن نیاز به سلول جدید داره این سلول ها تقسیم میشن و سلول های جدید تولید میشه. وقتی هم سلول ها پیر میشن، میمیرن و سلول های جدید جایگزین میشه.

وقتی این چرخه طبیعی دچار اختلال میشه، زمانی که بدن نیاز به سلول نداره، سلول های جدید تولید میشه، یا اینکه وقتی سلول های پیر باید بمیرن، از بین نمیرن. به همین خاطر این سلول های اضافی یه توده ای از بافت را تشکیل میدن که به تومور معروف هستن. حالا این تومور ها ممکنه در ناحیه حنجره باشن که بهشون ندول حنجره یا پولیپ جنجره میگن. اما باید بدونید که همه تومورها سرطانی نیستن. همینجا میخوام تومورها رو تقسیم بندی کنم و بهتون توضیح بدم که اصلا تومور چی هست.

شناخت انواع تومورها در درمان سرطان حنجره

تومورها یا خوش خیم هستن که بهشون تومورهای غیر سرطانی میگن و یا بدخیم هستند که به سرطان معروف هستن.

تومورهای خوش خیم

ضایعات خوش خیم حنجره کشنده نیستن. میشه اونا رو برداشت و معمولا به ندرت دوباره رشد میکنن. همچنین تومورهای خوش خیم معمولا به بافت های اطراف و یا قسمت های دیگه گسترش پیدا نمی کنن.

تومورهای بدخیم

تورموهای بدخیم، سرطان هستن و معمولا زندگی رو تهدید می کنن و باید به صورت جدی به آنها نگاه کرد. تومورهای بدخیم رو هم میشه برداشت اما ممکنه دوباره رشد کنن. سلول های سرطانی معمولا به بافت های دیگه بدن هم گسترش پیدا میکنن و وارد جریان خون یا دستگاه لنفاوی میشن.

سلول های سرطانی وقتی از مرحله اولیه گذر کرده و گسترش پیدا می کنن، در اعضای دیگر بدن تومور جدید تولید می کنند. شاید شنیده باشید که میگن طرف متاستاز شده، معنیش همینه یعنی متاسفانه سرطان تو بدنش پخش شده.

یادتون باشه هر وقت حتی علائم کوچکی از سرطان تو بدن خودتون یا اطرافیانتون دیدید خیلی زود به پزشک مراجعه کنید. مراجعه به موقع میتونه از متاستاز جلوگیری کنه و درمان راحت تر انجام بشه. حالا که با ماهیت اصلی سرطان و تومور آشنا شدید بریم سر بحث اصلی خودمون ک سرطان حنجره هست.

سرطان حنجره ممکنه در هر قسمت از حنجره اتفاق بیفته. ممکنه از دهانه حنجره شروع بشه. دیواره های داخلی حنجره، با سلول های سنگفرشی پوشیده میشه. این نوع سرطان به کارسینوم یا سرطان سلول سنگفرشی هم معروفه که میشه گفت همه سرطان های حنجره در این سلول ها شروع میشه.

اگر متاستاز اتفاق بیفته هر قسمت دیگه که سرطانی بشه، نوع اون سرطان از همون جنس سرطان حنجره خواهد بود. مثلا اگر سرطان به قسمت ریه گسترش پیدا کنه، سلول های سرطانی ریه در واقع سلول های سرطان حنجره هستن.

چه کسانی در معرض سرطان حنجره هستند؟

علت دقیق این نوع سرطان هنوز مشخص نشده. پزشکان در این حد می تونن بگن که چرا یک فرد دچار بیماری سرطان میشه و فرد دیگه نمیشه. اما به این یقین رسیدن که بیماری سرطان مسری نیست. یعنی از کسی به کس دیگه سرایت نمی کنه. کسانی که دارای عوامل خطرزا هستن نسبت به دیگران بیشتر در معرض ابتلا به بیماری سرطان هستن. عامل خطر زا هرچیزی میتونه باشه که در ادامه بیشتر در موردش حرف میزنیم.

عوامل خطر زا در ابتلا به بیماری سرطان حنجره

مطالعاتی که در چندین سال انجام شده، عوامل زیر را در مورد ابتلا به این بیماری مشخص کرده است.

سن:سرطان حنجره بیشتر در افراد بالا 55 سال اتفاق می افته.

جنسیت:درصد ابتلای آقایان به سرطان حنجره نسبت خانم ها 4 برابر بیشتر است.

استعمال دخانیات: افرادی که سیگار می کشن بیشتر از افراد غیر سیگاری در معرض ابتلا به سرطان حنجره هستن. این خطر در افرادی که الکل هم مصرف می کنن به مراتب بیشتر است.

کسانی که کشیدن سیگار و مصرف الکل و ترک میکنن به مراتب خطر ابتلا به سرطان حنجره، ریه، دهان، لوزالمعده یا پانکراس، مثانه و مری در این افراد کمتر خواهد شد. همچنین احتمال ابتلا به سرطان دومی در ناحیه گردن و سر، در افرادی که مبتلا به سرطان حنجره هستن و سیگار کشیدن را ترک میکنند کمتر خواهد شد.

اینم بدونید که سرطان حنجره بخشی از سرطان ها سر و گردن محسوب میشه.

الکل:افرادی که الکل مصرف می کنند احتمال بروز سرطان در ناحیه حنجره دراین افراد بیشتر است. احتمال افزایش سرطان حنجره با میزان مصرف الکل رابطه مستقیم دارد.

سابقه خانوادگی سرطان سر و گردن: طبق تحقیقات انجام شده از هر چهار نفری که به سرطان سر و گردن مبتلا شده اند، برای بار دوم هم به این نوع سرطان دچار می شوند.

شغل:خطر ابتلا به سرطان حنجره در افرادی که در معرض بخار اسید سولفوریک یا نیکل هستن بیشتر است. همچنین کار کردن با پنبه نسوز خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می دهد. این افراد باید در هنگام کار کردن نکاتی ایمنی را رعایت کنن و مانع از استنشاق این ماده بشن.

بیماری ها، ویروس ها، کمبود ویتامین ها:مطالعات نشان داده، داشتن ویروس های خاص، کمبود ویتامین A در رژیم غذایی و داشتن بیماری رفلاکس حلق و حنجره، عامل خطر زا در ابتلا به سرطان حنجره محسوب می شود.ویروس ها دیگری نیز مطرح شده اند مثل عفونت های مزمن، عفونت های باکتریال مثل سفلیس، ویروس های نقص ایمنی مثل HIV. این موارد هم از عللی هستند که باعث ایجاد سرطان حنجره میشن.

این نکته رو باید بدونید که لزوما افرادی که این علائم و دارن به سرطان حنجره مبتلا نمیشن. اگر نگران این موضوع هستین می تونین به بهترین جراح حنجره مراجعه کنید، تا بررسی ها و معاینات لازم انجام شده و راه های کاهش خطر ابتلا به این بیماری به شما توصیه شود. خب دیگه الان وقتشه که شما رو با علائم سرطان حنجره آشنا کنم.

علائم سرطان حنجره معمولا به اندازه و محل آن در حنجره بستگی داره. اما علائم کلی شامل موارد زیر میشه:

• پیدا شدن توده در گردن
• زبر شدن صدا یا به طور کلی تغییرات صوتی
• سرفه هایی که برطرف نمیشه
• مشکل در تنفس
• گوش درد
• بوی بد دهان
• کاهش وزن
• سوزش گلو یا احساس گیر کردن چیزی در گلو

ممکنه این علائم به دلیل بیماری های دیگری نیز وجود داشته باشد و این پزشک است که می تواند بیماری را تشخیص دهد. با ما همراه باشید تا راه های تشخیص سرطان حنجره را از دیگر بیماری های با توجه به این علائم توضیح بدیم.

چه زمانی باید برای درمان سرطان حنجره به پزشک مراجعه کرد؟

اگر علائمی که قبل از این گفتیم بیشتر از سه هفته ادامه دار بود، حتما به بهترین متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کنید تا بررسی های لازم انجام بشه. تشخیص به موقع بیماری اهمیت زیادی داره و راه های درمان را ساده تر میکنه.

تشخیص سرطان حنجره برای درمان

اگر به بیماری سرطان حنجره مشکوک باشید پزشک متخصص این معاینات را برای شما تجویز خواهد کرد:

معاینه فیزیکی

این معاینه توسط پزشک انجام میشه و پزشک با لمس کردن گردن، تیروئید، حنجره و غدد لنفاوی، برای یافتن توده های غیر طبیعی و یا تورم نسبت به بررسی این نواحی اقدام می کنه و برای معاینه گلو، زبان فرد را به سمت پایین فشار میده.

سی تی اسکن

با استفاده از دستگاه اشعه ایکس که به کامپیوتر متصل است، عکس های دقیقی از ناحیه گردن گرفته میشه. ممکن است به بیماری رنگ تزریق بشه تا ناحیه حنجره در عکس واضح تر باشه. پزشک با استفاده از نتایج سی تی اسکن، تومور ناحیه حنجره و قسمت های دیگر گردن را تشخیص میده.

آندوسکوپی غیر مستقیم

پزشک با استفاده از یک آینه که دسته بلندی دارد ته گلو رو بررسی می کنه تا اگر چیز غیر طبیعی وجود داشت بررسی بشه و همچنین حرکت تارهای صوتی را بررسی می کنه. این آزمایش درد نداره اما ممکن است ناحیه گلو بی حسی موضعی شود تا از حالت تهوع پیشگیری بشه. این معاینه در مطب پزشک انجام میشه.

آندوسکوپی مستقیم

پزشک با استفاده دستگاه مخصوص معاینه حنجره که از یک لوله باریک و نور تشکیل شده است از راه بینی یا دهان وارد گلو شده و قسمت هایی که با آینه دیده نمیشه رو بررسی می کنه. در این روش از بی حسی موضعی استفاده میشه تا مانع حالت تهوع بشه. در صورت تشخیص پزشک در مواردی هم ممکنه با توجه به شرایط بیمار از بیهوشی استفاده می شود.

نمونه برداری در سرطان حنجره

در صورتی که در نواحی که معاینات انجام شده، مورد غیر طبیعی دیده شود، پزشک نمونه کوچکی از بافت را نمونه برداری کرده و برای بررسی سلول های سرطانی به آزمایشگاه می فرسته تا معاینات میکروسکوپی روی آن انجام شود. بعد از اینکه بررسی های لازم انجام شد و سرطان حنجره تشخیص داده شد، باید دید که چه روش هایی برای درمان اون در نظر گرفته میشه. پس همراه ما باشید تا با روش های درمانی هم آشنا بشید.

روش های درمان سرطان حنجره

درمان سرطان حنجره با استفاده از چند روش امکان پذیر است. اما ممکن در بعضی از افراد روش های درمان به صورت ترکیبی انجام بشه. این روش ها شامل پرتو درمانی، جراحی و شیمی درمانی هست که در ادامه توضیحاتی در این مورد در اختیار شما عزیزان قرار خواهد گرفت.

پرتو درمانی برای درمان سرطان

نام دیگر این روش رادیوتراپی است که از اشعه ایکس با انرژی بالا برای از بین بردن سلول های سرطانی استفاده میشه. اشعه تومور و بافت اطراف اون رو مورد هدف قرار میده و فقط روی سلول های ناحیه تحت درمان اثر میذاره. مدت زمان پرتو درمانی، 5 روز در هفته و به مدت 5 تا 8 هفته ادامه داره.

همانطور که گفتیم ممکنه روش های درمانی سرطان حنجره، تنها به روش پرتو درمانی یا با ترکیبی از جراحی و شیمی درمانی انجام بشه که در ادامه توضیح میدیم.

پرتو درمانی به تنهایی:از این روش برای تومورهای کوچک و یا افرادی که نمی تواند تحت عمل جراحی قرار بگیرند، استفاده میشه.

پرتو درمانی همراه با جراحی:ممکن است از روش پرتو درمانی قبل از جراحی برای کوچک کردن سلول های سرطانی یا بعد از جراحی برای از بین بردن سلول های سرطانی باقیمانی استفاده بشه. در صورتی که تومور بعد از جراحی دوباره رشد کنه با پرتو درمانی معالجه میشه.

پرتو درمانی همراه با شیمی درمانی:ممکن است از روش پرتور درمانی قبل، بعد و یا در هنگام شیمی درمانی استفاده بشه.

جراحی درمان سرطان حنجره

جراحی معمولا با استفاده از یک چاقوی کوچک جراحی و یا لیزر توسط پزشک انجام میشه. در این روش بیمار بیهوش و بعد غده یا بافت سرطانی خارج میشه. نوع عمل بستگی به اندازه و محل دقیق تومور داره.

جراحی انواع مختلفی داره که در ادامه توضیحاتی در این باره خواهیم داد.

برداشتن کامل حنجره:

در این روش جراح تمام حنجره را تخلیه می کند که به آن لارنجکتومی نیز گفته می شود.

برداشتن یک طرفه حنجره (Hemilaryngectemy):در این روش جراح قسمتی از حنجره را خارج خواهد کرد.

برداشتن حنجره فوق گلوت:در این روش جراح قسمت بالایی دهانه حنجره (قسمت فوقانی حنجره) را تخلیه می کند.

کوردکتومی (Cordectomy): در این روش جراح یک یا هر دو تار صوتی را خارج خواهد کرد. جراح در بعضی از موارد غدد لنفاوی را هم خارج کنه که به این روش برداشتن غده لنفاوی میگن. حتی ممکن است جراح تیروئید بیمار را هم خارج کنه. در فرآیند جراحی سرطان حنجره، جراح یه دهانه یا منفذ تنفسی برای راه تنفسی جدید ایجاد کنه که به این روش تراکستومی (Tracheostomy) حنجره میگن که از این طریق یک منفذه در جلو گردن ایجاد میشه.

عمل جراحی لیزری برای درمان سرطان حنجره

در برخی از موارد پزشک با استفاده از لیزر اقدام به جراحی میکنه. اعمال جراحی لیزری در ایران، هم پای دنیا در حال انجام شدن هست و دستگاه ها و تجهیزات بسیار مناسب با تمام ملزومات آن در چندین مرکز در تهران و خیلی از مراکز استان، موجود است.

فاکتورهای انتخاب عمل لیزری

استفاده از اعمال لیزری به خیلی از فاکتورها بستگی داره که به اونها اشاره میکنیم.

• اینکه بتوان از داخل دهان حنجره را تخلیه کرد.
• اینکه ارگان های خاصی از داخل حنجره آسیب ندیده باشند و بتوان با حفظ آنها حنجره را برداشت. قسمت های خاصی از حنجره هستند که برداشتن آنها باعث عدم کارکرد حنجره میشه و عملا بیمار را به سمتی می بره که برداشتن کل حنجره برایش بهتر است تا اینکه قسمتی هایی از آن حفظ بشه.

در هر صورت اگر استفاده از اعمال لیزر حنجره در کاندیداهای مناسب آن انجام بشه، کیفیت بسیار بالایی دارد

شیمی درمانی برای درمان سرطان حنجره

گاهی اوقات برای از بردن سلول های سرطانی از دارو استفاده میشه که پزشک یک نوع دارو و یا ترکیبی از چند دارو را تجویز می کند. داروهایی که برای سرطان جنجره استفاده میشه معمولا از طریق تزریق به جریان خون وارد میشن و در کل بدن جریان پیدا میکنه. شیمی درمانی معمولا به روش های مختلف برای درمان سرطان حنجره استفاده میشه.

شیمی درمانی قبل از جراحی یا پرتو درمانی: در این روش قبل از جراحی یا پرتو درمانی برای کوچک کردن تومورهای بزرگ داروهایی برای بیمار تجویز می شود.

بعد از جراحی یا پرتو درمانی:در این روش از شیمی درمانی برای از بین بردن سلول های سرطانی باقیمانده استفاده میشه. از این روش برای درمان سرطان هایی که گسترش پیدا کردن هم استفاده میشه.

به جای جراحی: ممکن است از شیمی درمانی همراه را پرتو درمانی به جای جراحی استفاده بشه. تو این حالت حنجره برداشته نمیشه و صدای فرد باقی میماند.

سرطان حنجره بعد از عمل و درمان سرطان

بعد از جراحی سرطان حنجره لازم است یکسری از نکات توسط بیمار رعایت بشه تا زندگی راحت تری را سپری بکنه. قسمتی از این مراقبت های به تغذیه بیمار مرتبطه و قسمت دیگه به مسائل بهداشتی و ایمنی است. در ادامه ما رو همراهی کنید تا با این موارد آشنا بشید.

تغذیه بعد از درمان سرطان حنجره

• تا چندین روز بعد از عمل اجازه خوردن و آشامیدن ندارید و تغذیه معمولا با مایعات وریدی و یا از طریق لوله معده و یا راه های دیگر انجام میشه.
• برای راحتی حال بیمار، معمولا تغذیه با مایعات خوراکی شروع میشه تا فرو بردن مواد غذایی راحت تر باشه.
• باید حجم غذا کم و تعداد دفعات بیشتر بشه و غذا به قطعات کوچک تقسیم بشه.
• به صورت نشسته غذا خورده بشه و تا یک ساعت بعد از خوردن هم در وضعیت نشسته باقی بمونید.
• از خوردن غذاهای خیلی شیرین، سفت و ادویه دار تا زمانی که بلعیدن به وضعیت طبیعی برنگشته، خودداری کنید.
• غذا باید خوب جویده بشه. لازم است تمریناتی برای جویدن و بلعیدن برای افزایش قدرت ماهیچه های فک انجام بشه.

مسائل بهداشتی و ایمنی بعد از درمان حنجره

• در زمان حمام کردن از گردنبند پلاستیکی استفاده بشه و یا اینکه دست را روی استوما بگیرید تا آب واردش نشه و راه تنفسی بسته نشه.
• از شنا کردن پرهیز کنید.
• در معرض سرما و خشکی هوا قرار نگیرید. چون باعث خشکی مخاط و سرفه میشه.
• از صابون های معطر استفاده نکنید.
• سیگار نکشید.
• از رسیدن گرد و غبار به حلق جلوگیری کنید.
• از اسپری و پودر در محل استوما استفاده نشه.
• از ورود مو به استوما در هنگام اصلاح موی سر و صورت جلوگیری کنید.

بهداشت دهان بعد از درمان سرطان حنجره

• در طول روز حتما از آب و مایعات بدون قند استفاده کنید.
• برای جلوگیری از بوی بد دهان و عفونت روزی چند بار دهان خود را شستشو داده و مسواک بزنید.

طول عمر بیماران بعد از درمان سرطان حنجره

حنجره جزء ارگان هایی است که درمان نسبتا قطعی دارد و معمولا ادامه حیات فرد به دردسر نمی افته و میشه بگیم که درصد عظیمی از این افراد اتمام حیاتشان با این سرطان نیست. یعنی این سرطان می تواند عامل فوتشان نباشه. اما همانطور که گفته شد تشخیص به موقع بیماری سرطان حنجره نقش بسزایی در درمان اون داره. اگه سرطان به موقع تشخیص داده بشه و درمان سریعتر شروع بشه، در واقع از متاستاز جلوگیری شده و سرطان گسترش پیدا نمی کنه. به همین دلیل بعد از درمان، بیمار مثل سایر افراد عمر طبیعی خواهد داشت.

برای درمان سرطان حنجره به چه دکتری مراجعه کنیم؟

اولین قدم برای درمان سرطان حنجره این است که به متخصص گوش و حلق و بینی یا فوق تخصص حنجره که به صورت تخصصی روی بیماری های ناحیه حنجره کار میکنه مراجعه کنید. بررسی های لازم توسط پزشک به منظور تشخیص بیماری انجام میشه و در صورت مثبت بودن نتایج بررسی ها، شما رو در انتخاب بهترین روش درمانی کمک خواهد کرد.

دکتر اصلان احمدی متخصص گوش و حلق و بینی و فوق تخصص حنجره سابقه طولانی در جراحی های تخصصی حنجره دارد.

سخن پایانی

اینکه شما در مورد سرطان حنجره اطلاعاتی رو کسب کنید به شما کمک میکنه که با شناختن نشانه ها، سریعتر به پزشک مراجعه کنید و درمان سریعتر شروع بشه و بالطبع نتیجه موفق تری در پیش داشته باشید. علائم و نشانه های سرطان حنجره نسبت به سرطان های دیگه بیشتر نمایان میشه و زمانی درمان موفق خواهد بود که زودتر تشخیص و موقعیت مکانی سرطان مشخص بشه.

پس پیشنهاد ما اینه که با دیدن حتی کوچکترین علائم، سریع به پزشک مراجعه کنید تا شانس درمان بالاتر باشه. قبل از اینکه سرطان پیشرفت کنه و متاستاز رخ بده.

منتظر نظرات و پیشنهادات شما زیر همین نوشتار هستیم.